Boru Çiçeği (Tatula) Bakımı Nasıl Yapılır?

“Tatula” ismiyle de bilinen boru çiçeği (Datura inoxia) sıcak iklimlerde yetişen uzun ömürlü bir bitkidir. Soğuk iklimlerde ise bir yıl süresince yetiştirilebilir. Küçük, ağaçsı bir görünümü olan bu çiçek daha ziyade enine büyür. Çiçeğin koyu yeşil, oval biçimli yaprakları 20 santimetrelik bir uzunluğa erişir. Yapraklarının yumuşak bir dokusu vardır. Bu güzel bitki yazın ve sonbaharda gelişigüzel olarak kokulu, yukarı bakan, boru şeklinde çiçekler açar. Boyu 17 santim kadar uzayan bu çiçeğin eni ise 10 santime yaklaşır.

Enteresan bir görünüşü olan bu çiçek Brugmansia (Patlıcangiller) familyasına aittir. Bu familyada genellikle “boru çiçeği” ismini alan boru biçimli çiçekler mevcuttur. Bununla birlikte, bu familyaya ait olan bitkiler Datura (Tatula) familyasındaki bitkilerden genellikle daha büyük ve uzun bir yapıya sahiptir. Boru çiçeği ilkbaharda don tehlikesi geçtikten ve toprak ısındıktan sonra dikilmelidir. Bu çiçeğin oldukça hızlı büyüdüğü bilinmektedir.

Boru Çiçeği Bakımı

Boru çiçeğinin bakımı oldukça kolaydır. İlkbaharda fidanlıklardan bu çiçeği satın alabilir ya da bulunduğunuz bölgenin don tarihinden yaklaşık 7 hafta önce evde tohumdan yetiştirebilirsiniz. İlkbaharda hava yeteri kadar ısındığında genç çiçekleri bahçeye alabilirsiniz. Çiçeklerinizi, olgunluğa eriştikleri boyutları hesaba katarak birbirlerinden birkaç metre öteye dikmelisiniz. Nitekim, boru çiçeğinin birden fazla tomurcuk açtığı bilinir. Bolca güneş alan bir yer tercih edin. Bu, boru çiçeği için olmazsa olmaz bir detaydır.

Boru çiçeğinizin kurumuş kısımlarını koparmanıza hiç gerek yoktur. Ancak, çiçeğinizin derli toplu görünmesi ve kendiliğinden tohum üretmesine engel olmak için bunu yapabilirsiniz. Ölü kısımları koparmak, bitkinizin çiçeklenme dönemini de uzatacaktır. Budama pek gerekli değildir. Yine de, çiçeğinizin düzgün şeklini korumak ve büyümesini kontrol altına almak için büyüme döneminde herhangi bir zaman uçlarını hafifçe budayabilirsiniz. Gün yüzüne çıkan tüm ölü, yıpranmış ya da hastalıklı sapları budayabilirsiniz. Boru çiçeği haşerelerin veya hastalıkların saldırısına pek fazla uğramaz. Ne var ki, beyaz sinek, pamuklu bit ve örümcek akarı gibi yaygın görülen bazı haşerelerin istilasına uğrayabilir. Bu tür böcekleri saptadığınız an bir böcek ilacından ya da doğal tedavi yöntemlerinden yararlanabilirsiniz.

Işık

Boru çiçeği tamamen güneş aldığında güzelce serpilir. Yani, çoğunlukla günde en az altı saat boyunca güneş alması gerekir. Kısmen gölgede de büyüyebilir; fakat gölgede kalması, uzun bacaklı olmasına ve daha az çiçek üretmesine sebep olacaktır.

Toprak

Boru çiçeği birkaç farklı toprak tipinde büyüyebilir. Ama daha ziyade drenesi iyi olan zengin ve tınlı toprakları tercih eder. Nötr ya da kısmen alkalin toprak pH’ı bu çiçek için idealdir. Alkalin oranı fazla olan toprakları da tolere edebilmektedir. Saksıda yetişen bir boru çiçeği için hafif ve çok amaçlı bir toprak karışımı yeterli olacaktır.

Sulama

Bu şahane çiçeğin su ihtiyacı ılımlı düzeydedir. İlk büyüme döneminde toprağı sırılsıklam olmayacak ama yeterli derecede nemli olacak şekilde düzenli olarak sulamalısınız. Emilmeyen su bitkilerde kök çürümesine sebebiyet verir. Olgun bitkiler kuraklığa karşı dayanıklıdır. Ne var ki, yağışsız geçen dönemlerde veya yılın en sıcak dönemlerinde haftalık olarak su isterler. Toprağınızı, 2,5 santimetre kadar kısmı kuruduğu vakit sulayabilirsiniz. Kışın sulama sıklığını azaltmalısınız. Bu dönemde çiçeğinizi yalnızca toprağının tamamen kurumasını önleyecek kadar sulamalısınız.

Isı ve Nem

Boru çiçeği sıcak havaları tercih eder. Nem ihtiyacı karşılandığı sürece ısıya karşı toleransı oldukça yüksektir. Soğuğa ise aynı tepkiyi göstermez. Don ve aşırı soğuk havalar bu çiçeğe zarar verebilir ya da onu öldürebilir. Düzenli sulandığı sürece bu güzel çiçeğin nem sorunu pek yoktur. İklim kuşağının dışında kalan bir yerde bakılıyorsa kışın bu çiçeği evde, kapalı ortamda tutmak mümkündür. Çiçeğinizi iyi ışık alan bir pencerenin önüne koyup cereyandan korumanız yararlı olabilir. Yine de, pek çok kişi bu çiçeği ilkbaharda dikmeyi tercih eder.

Gübre

Toprağınız yeterince zenginse ilave bir gübre kullanmanız gerekmeyebilir. Ne var ki, çiçeğinizin coşmasını istiyorsanız onu ilkbaharda, çiçek açan bitkiler için hazırlanmış olan bir gübreyle besleyebilirsiniz. Bu süreçte etiket talimatlarına uymayı ihmal etmemelisiniz. İlkbahar aylarında toprağa organik gübre katmak da yararlı olabilir.

Boru Çiçeği Türleri

“Boru çiçeği” ismini alan birkaç Tatula türü daha vardır:

• Datura metel: Bu tür, boru çiçeğine göre soğuğa karşı daha dayanıklıdır. Bunun dışında, klasik boru çiçeğine oldukça benzer özellikler gösterir.
• Datura ferox: “Dikenli elma” de denen bu büyüleyici çiçek, tohum kapsülünden insanın gözünü korkutan büyük dikenler üretir.
• Datura stramonium: Yaygın olarak “dikenli elma” ya da “şeytan elması” adı verilen bu tür ise boru şeklindeki çiçeklerine ek olarak küçük, dikenli tohum kapsülleriyle öne çıkar.