Büyük yapraklı manolya (Magnolia macrophylla) bahçenizi cennete çevirecek bitkilerden bir tanesidir. Bu manolya ağacının oblongdan ters yumurtamsı bir şekle kadar çeşitlilik gösteren yapraklarının boyu 90 santime, eni ise 30 santime ulaşabiliyor. “Macrophylla” cinsinin ismi de bu yapraklardan geliyor; zira bu sözcük Latincede “büyük yapraklar” karşılığını buluyor.
Yaprakların üstü donuk yeşil iken alt yüzleri ise gümüşümsü bir ton sergiliyor. Ağacın enfes kokulu beyaz çiçekleri büyüleyici olduğu kadar heybetli de. Nitekim, çiçeklerin boyu 20-30 santim aralığında. Çiçekleri izleyen kırmızı renkli, ince uzun meyvelerin bile hakikaten çarpıcı bir görünümü var. Bu meyveler yaban hayatında da dikkat çekiyor olacak ki özellikle kuşlar arasında epey popülerler.
Ağacın büyüme hızı ortalama düzeyde. Yılda ortalama 30 santim uzayan bu ağaç büyüdükçe piramit şeklini alıyor. Büyük yapraklı manolya ağacı sonbaharda ya da ilkbaharın başlarında dikilebilir.
Büyük Yapraklı Manolya Bakımı
İdeal şartlar sağlandığı sürece büyük yapraklı manolyaların bakımı oldukça kolaydır. Ciddi bir hastalık ya da haşere kapma riski düşük olan bu bitkinin şeklinin korunması için düzenli olarak budanması da gerekmez. Biçimsiz bir daldan kurtulmak için bitkinizi budamak isterseniz bunu kışın sonuna doğru ya da ilkbaharın başlarında yapmaya çalışın. Böylece, bitkinin öz suyunu akıtmasını önlersiniz. Bitkiniz büyürken üzerinde solmuş, hasar görmüş ya da hastalıklı dallara rastlarsanız bunları koparabilirsiniz.
Büyük yapraklı manolyaların dezavantajı, on yılda veya daha uzun bir sürede tomurcuklanmaya başlamalarıdır. Buna ek olarak, ziyadesiyle büyük yapraklarını sonbaharda tırmıkla toplamak bıktırıcı ve sonu gelmez bir angaryaya dönüşebilir. Dahası, büyük yapraklı manolyalar, içinde büyüyecekleri toprakla ilgili oldukça seçici davranırlar. Çok kuru ya da çok ıslak toprak sevmezler. Kirliliğe karşı da toleranslı olmayan bu bitkiler sokakta yetiştirilmek için ideal ağaçlar sayılmazlar.
Işık
Büyük yapraklı manolya ağaçlarının tam gün güneş alan ama kısmen de gölgesi olan bir yere ihtiyaçları vardır. Günde iki ila beş saatlik doğrudan güneş ışığı bu bitkiler için genellikle yeterlidir.
Toprak
Bu ağaçlar yerel habitatlarını taklit eden şartları tercih ederler. Organik madde bakımından zengin olan ve iyi drene edilmiş tınlı toprak bu ağaçlar için idealdir. Toprağın pH değerinin ise kısmen asidik-nötr arası olması gerekir.
Sulama
Büyük yapraklı manolyalar vıcık vıcık ya da kupkuru toprakta yaşayamaz. Toprağın iki sulama arasında kısmen de olsa kurumasını bekleyin. Çok uzun süre kuru kalmasına da müsaade etmeyin. Toprağın en üstteki 2,5 santim kadar olan kısmına dokunduğunuzda bu kısmın kuruduğunu fark ederseniz bitkinizi sulayabilirsiniz. Fazlasıyla iyi drene edilmiş toprakta yetiştirilen büyük yapraklı manolyalar, suyunu yavaş emen toprak tiplerinde yetiştirilen ağaçlara oranla daha sık su ister.
Isı ve Nem
Büyük yapraklı manolya, yetiştirildiği bölgelerin yüksek ve düşük sıcaklıklarına dayanıklıdır. Bu ağacın nem ihtiyacı doğru şekilde karşılandığı sürece nem de tipik bir sorun teşkil etmez. Ağacın etrafını bir kat malçlamak köklerin serin kalmasına ve toprak neminin muhafaza edilmesine katkı sağlar. Büyük yapraklı manolyaların iklim açısından tek spesifik ihtiyacı kuvvetli rüzgârların olmadığı bir yerdir. Bu ağacın yaprakları çok geniş olduğundan ani rüzgârlar tarafından kolayca hırpalanabilirler.
Gübre
Organik bakımdan zengin bir toprakta yetiştirildikleri sürece büyük yapraklı manolyalar ilaveten gübreye pek ihtiyaç duymazlar. Gübrenin gerekli olduğuna işaret eden belirtiler bitkinin ilkbaharda zayıf, güçsüz çiçekler açması ve tepeden uca kadar gözle görülür şekilde kurumasıdır. Dengeli formülasyona sahip yavaş salınımlı bir gübre kullanmanızda ve bu gübreyi ilkbaharın sonlarında ya da yazın başlarında uygulamanızda yarar vardır.
Büyük Yapraklı Manolya Türleri
Büyük yapraklı manolyanın, bazı kişilerce apayrı türler olarak kabul edilen üç alt türü mevcuttur:
- Magnolia macrophylla subsp. macrophylla: “Büyük yapraklı manolya” olarak da bilinen bu ağaç, boyları 50 ila 91 santim uzunluğunda değişen yaprakları ile gösteriş yapar. Ağacın kendi uzunluğu da 18 metreye ulaşabilmektedir.
- Magnolia macrophylla subsp. ashei (Magnolia ashei): “Ashe manolyası” olarak da bilinen bu türün boyu 12 metre kadar uzamaktadır. Yapraklarının uzunluğu ise 25-60 santim arasındadır.
- Magnolia macrophylla subsp. dealbata (Magnolia dealbata): Bu ağacın bilinen iki ismi mevcuttur: Meksikalı büyük yapraklı manolya ve bulut ormanı manolyası. Boyu 18 metreyi aşabilen bu ağacın yaprakları ise yaklaşık 30-60 santimetrelik uzunluğa sahiptir. Bu ağacın meyveleri de 7,5-15 santimlik uzunlukları ile bir hayli büyüktür.
Büyük Yapraklı Manolyanın Çoğaltılması
Çoğu kişi büyük yapraklı manolya ağaçlarını çiçek tarhlarından satın almayı tercih etse de bu ağaçlar tohumdan da yetiştirilebilir. Yere düşmüş, olgun meyveleri toplayıp bu meyvelerin etli kısmını ayırarak tohumlarını alabilirsiniz. Temiz tohumlar buzdolabında, hava geçirmez bir kapta muhafaza edilebilir. Tohumları sonbaharda ekmelisiniz. Ne var ki, büyük yapraklı manolyaların tohumlarının yaşama oranının düşük olduğunu da unutmamalısınız. Şansınızı tohumlarla deneme konusunda pek istekli değilseniz büyük yapraklı manolyanızı, yazın köklenen yumuşak kısmını keserek de çoğaltabilirsiniz.
