Genellikle ev ortamında saksı bitkisi olarak yetiştirilen Fittonia (Fittonia spp.), narin bir görünüm sergileyen, damarlı, koyu yeşil yapraklarıyla yayılarak büyüyen, her dem yeşil kalan bir çok yıllık bitkidir. Bu bitkinin damarlarında en çok rastlanan tonlar gümüş rengi ve beyaz olmasına rağmen kırmızı, pembe, beyaz ve yeşil damarlı türlerine rastlamak da pekâlâ mümkündür.
Fittonia, fanus veya şişe şeklindeki teraryumlar için ideal olabilecek, yerde biten bir sürüngen bitkidir. Tırmanıcı bit tür olan Fittonia bitkisinin boyu 7,5 ila 15 santimetre arasında değişir; bu bitki yayıldığı zaman 30-45 santimetrelik bir alanı kaplar.
Yavaş büyüdüğü bilinen bu bitki kapalı ortamda yetiştirildiğinde nadiren çiçeklense de bazen kırmızımsı ya da sarımsı-beyaz tonlardaki belli belirsiz dikenleriyle çiçeklendiği de görülür. Doğrudan güneş almayan bölgelerde Fittonia bitkisinin sarmaşık şeklinde yayılan bir yer örtücü olarak yetiştirildiği de bilinmektedir.
Fittonia Bitkisi Bakımı
Evde yetiştirebileceğiniz Fittonia bitkisini turbalı bir toprak karışımıyla doldurulmuş bir saksıya dikebilirsiniz. Bu bitkinin yüksek oranda ortam havası nemiyle devamlı olarak nemli tutulması gerekmektedir. Bu şartı sağlamanın en pratik yolları da bitkiye sık sık su püskürtmek veya onu çakıl taşları ve su ile dolu bir tepside büyütmektir.
Bitki yetiştiricilerinin çoğu, son derece kolay bakılan fakat bir o kadar kaprisli olan bu bitkileri bol miktarda nem alıp bayıldıkları dağınık ışığa doya doya kavuşacakları teraryumlarda ya da üstü kapalı bahçelerde/seralarda yetiştirmeyi tercih eder. Buharı bol olan banyolar da bu bitkiler için idealdir.
Işık
Doğası gereği tropikal ormanların nemli, aydınlık gölgesinde büyüyen bir tropikal bitki olan Fittonia, ev ortamında da benzer şartlara ihtiyaç duyar. Tam güneş ışığından pek hazzetmeyen bu eşsiz bitki, tercihen kuzey cepheli pencerelerin sunduğu parlak, dolaylı ışığı yeğler. Floresan ışıkları altında büyütüldüğünde de serpilecektir.
Toprak
Fittonia, tabanında turba yosunu bulunan standart bir toprak karışımına kolaylıkla uyum sağlar. Bu bitkinin toprağı nemi belli bir oranda hapsetmeli fakat yeterli düzeyde drenaj da yapmalıdır.
Sulama
Bu bitkiye ihtiyaç duyduğu nemi tedarik etmek meşakkatli olabilir. Fittonia kurumaya bırakılırsa çökmeye meyilli hale geliverir. Bu bitki her ne kadar güzelce sulandığı zaman çabucak toparlanabilse de kendini bırakmasına tekrar tekrar müsaade etmeniz nihayetinde ona geri dönüşü olmayan zararlar verecektir. Öte yandan, bitkinizi suda bırakmanız da yapraklarının sararıp pörsümesine neden olur.
Isı ve Nem
Fittonia bitkileri 21 santigrat derece civarındaki ortamlarda serpilirler; fakat 15-26 santigrat derece civarında seyreden sıcaklıkları da tolere edebilirler. Bu bitkiler yağmur ormanlarınınkine benzer oranda neme sahip yerlerde büyümeyi tercih ederler. Bitkilerinize düzenli olarak su püskürtmeniz kuruyup solmalarını önleyebilir. Kurak iklimlerde yahut kışın kurak dönemlerinde nem cihazı kullanmanız yararlı olabilir. Teraryumlar ya da şişe şeklindeki fanuslar bu bitki için ideal olan, doğal olarak nemli ortamlardır.
Gübre
Büyüme dönemleri boyunca Fittonia’larınızı tropikal bitkiler için formüle edilmiş, düşük dozda sıvı gübreyle haftada bir kez besleyin. 5-5-5 oranındaki yarı seyreltik dengeli gübre ideal bir formülasyon sayılabilir.
Fittonia Türleri
- “Argyroneura”: Koyu yeşil yapraklarında gümüş rengi-beyaz damarlar görülen bir türdür.
- “Pearcei”: Bu türün koyu yeşil renkli yapraklarında kırmızımsı damarlar görülür.
- “Frankie”: Bu türün yaprakları yeşilden ziyade açık pembe bir ton yansıtır.
- “Fortissimo”: Yeşil yapraklara sahip olan bu türün damarları kırmızı ve pembe renklerdedir.
- “Red Star”: Bu tür, parlak ve çarpıcı görünümlü, pembe-kırmızı damarlı yapraklarıyla dikkat çeker.
Budama
Doğru şartlar altında Fittonia’lar çabucak büyürler ve saplarının uzun, ince hale gelmesi durumunda uç kısımlarının budanması bu bitkilerin gür ve heybetli bir şekilde büyümeye devam etmelerini garantiler. Fittonia’nın çiçekleri alelade ve biraz sıkıcı olduğundan tomurcuklarının budanması da yapraklarının fire vermeksizin ve gür bir şekilde büyümesine yardımcı olur.
Fittonia Bitkisinin Çoğaltılması
Fittonia’nızı ilkbaharın sonlarında ya da yazın başlarında başka bir saksıya alırken yapraklarının ucunu da kestiğiniz zaman kolaylıkla çoğaltabilirsiniz. (Yaprak kesimi, bu bitkiyi çoğaltmanın en ideal yoludur; tohum ekme bu yöntem kadar etkili değildir.)
- Temiz, keskin bir bahçıvan makası yardımıyla bitkinizin yapraklarını belli bir açıda kesin. En iyi sonucu elde etmek için kestiğiniz kısmın üzerinde büyümekte olan en az iki budak olduğundan emin olun.
- Kestiğiniz kısmı turba tabanlı bir toprak karışımına aldıktan sonra kökler iki-üç hafta içerisinde filizlenmeye başlayacaktır.
- Köklendirme hormonu kullanmanız şart değildir; lakin şartlarınız pek ideal değilse (toprak çok kuru ya da soğuksa) köklendirme hormonu başarı şansınızı artırabilir.
Saksıya Dikme ve Saksı Değişimi
Sıradan bir toprak karışımı ve ev saksıları için kullanılan, altında drenaj delikleri bulunan standart bir saksı Fittonia için yeterli olacaktır. Bitkinizin saksısını yılda bir defa, ilkbaharda veya yazın başlarında değiştirmeli ve toprak sıkışması ve toprağın suyu tamamen emmesi gibi durumları önlemek adına her zaman için taze toprak karışımı kullanmaya özen göstermelisiniz.
Yaygın Görülen Haşereler
Olası haşereler arasında mantar sivrisinekleri, pamuklu bitler veya yaprakbitleri bulunmaktadır. İstilalara derhal müdahale edilmesi şarttır. Neem yağı gibi böcek öldürücü yağlar oldukça etkilidir. Haşerelerin evdeki diğer bitkilere yayılmasının önlenmesi için hasarlı bitkilerin izole edilmesi büyük bir önem taşır.
Fittonia Bitkisinde Yaygın Görülen Sorunlar
Fittonia bitkisinin bakımı oldukça kolaydır. Dolayısıyla, bu bitkide rastlanan sorunların çoğu, diğer tropikal ev bitkilerine etki eden sorunlarla aynıdır:
Yaprakların Sararması
Yaprakların sararması bitkinin çok fazla sulandığının göstergesidir. Toprağın sırılsıklam olmasını önlemek adına drenaj delikleri olan bir saksı tercih etmeniz gerekir.
Yaprakların Dökülmesi
Dökülen yapraklar genellikle soğuk havaların ya da kuraklığın bir sonucudur. Fittonia’nızın bakımını yaparken onun doğal olarak yetiştiği yerlerdeki tropikal şartları taklit etmenizde yarar vardır.
Kuru ve Buruşuk Yapraklar
Bu durum genellikle bitkinizin yeteri kadar nemli kalmadığının ya da aşırı derecede doğrudan güneş ışığına maruz kaldığının göstergesidir. Kışın nemin mühim seviyede azaldığı dönemlerde bir nem cihazı kullanmalısınız. Bitkinizi doğrudan güneş ışığı almayacağı bir yere taşımak da faydalı olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
Fittonia’nın Bakımı Kolay mıdır?
Fittonia bitkileri bol miktarda neme ve tropikal bir iklime ihtiyaç duydukları için biraz kaprisli türlerdir. Bitkinizi 21 santigrat dereceden yüksek bir sıcaklığa sahip bir yerde tutmalı, kuraklığa maruz bırakmamalı ve ona sık sık su püskürtmelisiniz. Bitkinizin toprağı da devamlı nemli olmalıdır.
Fittonia Bitkisine Kapalı Ortamda Bakılabilir mi?
Sıcak iklimlerde yaşamıyorsanız Fittonia’nızı evde yetiştirmelisiniz.
Fittonia Ne Kadar Hızlı Büyür?
Ev ortamında yetiştirilen Fittonia bitkileri yavaş büyüyecektir.
