Gasteria (Gasteria spp.), oldukça ender bulunan, aloevera benzeri bir sukulent cinsidir. Bu bitki, uzun yaprakları ve sert dokusu nedeniyle “siğilli gasteria” adıyla da bilinir. Türden türe değişse de, gasteria bitkisinin yapraklarında genellikle enteresan desenler ve renkler göze çarpar. Ayrıca, olgun gasteria bitkilerinin kıştan ilkbahara kadar çoğunlukla boru şeklinde, kıvrımlı çiçekler açtıkları bilinmektedir.
Bu bitki türünün anavatanı, hafif gölgelik alanlarda yetiştirildiği Güney Afrika bölgeleridir. Anlayacağınız, gasteria, az ışıklı ortamlara diğer pek çok sukulentten daha fazla tolerans gösterir. Bu da onu ideal bir ev bitkisi haline getirir. Dikim için en ideal zaman ilkbahardır. Yine de bu bitkiyi dilediğiniz zaman evinizde de yetiştirmeye başlayabilirsiniz. Gasteria yavaş büyüyen bir bitkidir ve bu bitkinin çoğu türü, büyürken derli toplu yapısını korur.
Gasteria Bakımı
Şayet siz de pek çok kişi gibi gasteria bitkinizi evde yetiştirmeyi planlıyorsanız bitkinizin bolca ışık alabileceği ancak güneşe doğrudan maruz kalmayacağı bir yer tercih etmelisiniz. Bitkinizi bahçede yetiştirmek istiyorsanız bitkinizin ağaçlar aracılığıyla, hafif güneş alabileceği bir yer seçmelisiniz. Büyük bir ağacın altı bunun için ideal olabilir. Buna ek olarak, ev ortamında, saksıda yetişen gasteriaların yazın dışarıya taşınıp hafif gölgelik bir alana konabileceğini de unutmamalısınız.
Bu bitkilerin, üzerlerine doğrudan tepelerindeki ağaçlardan su akmasından hoşlanmayacaklarını akılda bulundurmanızda yarar vardır. Bu nedenle, onları mümkünse yağıştan ve fıskiyelerden korunabilecekleri bir yere koymalısınız. Aksi halde, yapraklar çürümeye başlayabilir. Benzer şekilde, sağlıklı gasteria bitkileri yetiştirmek için hem toprağın hem de saksının iyi drene edilmiş olması elzemdir.
Işık
Bu bitkiler parlak ışıktan hoşlansalar da şiddetli ve yoğun güneş ışığından hazzetmezler. Onları, kavurucu öğleden sonrası güneşinden korumanız gerekir. Yaprakların beyazlaşması ya da sararması bitkinizin çok fazla güneş aldığının göstergesi olabilmektedir.
Toprak
Bitkinizi saksıda büyütmeyi planlıyorsanız kaktüsler için hazırlanan bir toprak karışımı veya birkaç avuç dolusu kumla karıştırılmış, hızlı drene edilen bir başka toprak karışımı tercih edebilirsiniz. Bahçede ise yeterli düzeyde drenaj elde etmek için bitkinizi kısmen kumlu bir toprağa dikmelisiniz.
Sulama
Diğer sukulentler gibi gasterialar da pek fazla su istemezler. İki sulama arasında toprağın neredeyse tamamen kurumasını beklemelisiniz. Eğer bitki açık havada yağışa maruz kalıyorsa ek sulama yapmanız çoğunlukla gerekmez.
Isı ve Nem
Gasteria genellikle ılık geçen yazlardan ve hafif soğuk geçen (sıcaklığın 10 santigrat dereceye kadar düştüğü) kış mevsimlerinden hoşlanır. Don bu bitkiler için ölümcül olabilir. Ilık havalarda gasteria yaprakları daha açık, parlak bir renge bürünebilir. Bu durum tamamen doğaldır. Buna ek olarak, çoğu sukulent gibi gasteria bitkileri de fazla nemli havaları sevmezler. Dolayısıyla, nemli bir iklimde yaşıyorsanız çürümeyi önlemek adına bitkinizi yalnızca toprağı kuruduğunda sulamalısınız; zira havadaki nem oranı, bitkinin ihtiyaç duyduğu nem oranını zaten karşılayacaktır.
Gübre
Bitkinizi ilkbahar geldiğinde bir kaktüs gübresiyle besleyin. Gasteria bitkisi çoğu sukulente kıyasla toprağında biraz daha fazla organik madde bulunmasını yeğler. Bu nedenle, dikim zamanı geldiğinde toprağına bir miktar organik gübre karıştırmak iyi bir fikir olabilir.
Gasteria Türleri
- “Gasteria verrucosa”:Bu türün beyaz yumrularla kaplı, karakteristik bir görünüm sergileyen, kalın ve oblong yaprakları vardır.
- “Gasteria maculata”: Bu tür Gasteria verrucosatürüne benzer özellikler göstermekle beraber o türün siğilli çıkıntılarına sahip değildir.
- “Gasteria glomerata”: Derli toplu bir görünümü olan bu türün boyu yalnızca 5-10 santimetre uzamaktadır.
Budama
Gasteria bitkinizi filizlerinden yararlanarak kolaylıkla çoğaltabilirsiniz. Filizleri budarken temiz, keskin bir bıçak ya da makas kullanmalısınız. Filizi olabildiğince ana bitkinin sapına ulaşacak kadar dipten ve filize bağlı olabildiğince çok sayıda kökü de dahil edecek şekilde kesin. Ardından, filizi ayrı bir saksıya almadan önce en azından birkaç saatliğine kurumasını bekleyin. Sonrasında, filizi, ana bitkinin toprağını kullanarak küçük bir saksıya yerleştirin. Saksınızı ılıman ve aydınlık bir yere koyup toprağını, filiziniz büyüyene kadar dengeli bir şekilde (fazla sulu olmamak kaydıyla) nemli tutun.
Saksıya Dikme ve Saksı Değişimi
Gasteria bitkinizi saksıya dikerken geniş drenaj delikleri olan bir saksı tercih edin. Çoğu bitki yetiştiricisi sırsız/verniklenmemiş kil (toprak) saksılar tercih eder; zira bu tür saksılar nemi duvarlarından dışarı atar. Böylelikle, aşırı sulama kaynaklı olarak ortaya çıkan çürüme sorunları önlenmiş olur. Buna ek olarak, derin ve dar bir saksıdan ziyade sığ ve geniş bir saksı tercih etmeye özen gösterin; zira bu bitkilerden sığ kökler büyür.
Ayrıca, gasteria bitkisi yavaş büyüdüğü ve olgunlaştığında bile küçük kaldığı için muhtemelen saksısını değiştirme ihtiyacı duymazsınız. Ne var ki, zaman içinde, olgun bitkiler bebek filizler üretebilirler. Bu da bitkinizin saksısını er geç kalabalıklaştırır. Bu durumda, tüm bitki kümesini daha geniş bir kaba alabilir veya ana bitkinin filizlerini koparıp ayrı kaplara yerleştirebilirsiniz.
Yaygın Görülen Haşereler ve Hastalıklar
Gasteria bitkisi, genellikle yaprakların üzerinde kara lekeler olarak beliren mantar hastalıklarına yatkındır. Bu hastalıklar çoğunlukla yaprakların fazla nemli ya da sulu kalmasından kaynaklanır. Neyse ki, bu tür mantar enfeksiyonları fazla yayılım göstermez ve bitkinin kuru bırakılması, etrafındaki hava akımının artırılması ya da mantar önleyici bir sabun kullanımı gibi yöntemlerle kontrol altına alınabilir.
