Gerberaların renkleri öylesine canlıdır ki bazen kendinizi, bu çiçeklerin gerçek olup olmadıklarını sorgularken bulabilirsiniz. Güney Afrika’ya özgü olan Gerbera çiçeği, ayçiçeklerinin (Asteraceae/Papatyagiller) de içinde bulunduğu Aster (yıldızçiçeği) familyasına aittir. Ne var ki, günümüze ulaşan gerberalar melezleştirme tekniklerinin bir sonucu olarak elde edilmişlerdir.
İdeal olarak ilkbaharda, don tehlikesi tamamen geçtikten sonra dikilmesi gereken gerberalar hem saksıda hem de çiçek tarhlarında tohumdan yetiştirilebilirler. Bu bitkiler ortalama bir hızda gelişirler. 14 ila 18 hafta içerisinde ilk çiçeklerini açarlar ve yaz boyunca çiçeklenmeyi sürdürürler.
Bu eşsiz bitkilerin geniş kömeçlerinin, yeşil ya da siyah renkli, ufak çiçeklerinin toplandığı merkez kısmının etrafında beliren, etrafı bir ışık gibi aydınlatan taçyaprakları vardır. Jerbera türü dört farklı sınıfa ayrılmıştır: tek çiçekliler, yarı-çift çiçekliler, çift çiçekliler ve örümcek çiçekleri. Her sınıf taçyapraklarının sayısını, yerini ve çeşidini betimleyecek şekildedir. Bitkinin yaprakları ise bölümlere ayrılmış ya da uzuvlu, hatta bazen dişli bile olabilir.
Gerbera (Jerbera) Bakımı
Gerberalar doğrudan çiçek tarhlarına dikilebilecek bitkiler olarak satılmaktadır; fakat bu bitkinin çoğu türü aynı zamanda kolayca tohumdan yetiştirilebilir. Bununla birlikte, gerberaların tohumdan yetişmeleri epey uzun sürer. Bu da, bu yöntemin yalnızca bitkilerin tüm yıl boyunca güzelce büyüyebilecekleri ılıman iklimler için uygun olduğuna işaret eder.
Yetiştirildikleri ortamda uygun şartlar sağlandığı sürece jerberalar güzelce serpileceklerdir. Cesur renkleri daha da çarpıcı hale getirmek için jerberalarınızı, sarı renkli yaprakları olan, Hakonechloa macra gibi kısa çim türleriyle bir arada yetiştirmelisiniz. Adaçayı ve lobelya gibi türlerde rastlanan mavi renkli, küçük ya da dikenli çiçekler de gerberaların yaza özgü büyüleyici tonlarını ortaya çıkaracaktır. Elbette, gerberanızı tek başına büyütmeniz de her zaman için mümkündür. Bu eşsiz bitki, saksısını kolaylıkla süsler veya bahçede başlı başına göz alıcı bir görünüm sergiler. Bitkinizin olağanüstü güzelliğini korumak için solan kısımlarını koparabilirsiniz. Bitkinizin aşırı derecede gürleştiğini fark ederseniz ışığı daha kolay ve daha fazla almasını sağlamak adına ortasında kümelenmiş halde duran yaprakların bir kısmını koparmanızda da fayda vardır.
Gerberalarınızı çiçeklerini tamamen açtığı zaman toplayabilirsiniz; fakat bitkinizin orta kısmına dokunmamalısınız. Saplar verdiğiniz tüm suyu alacaktır; ancak aşırı sulama, bitkinizin çiçekleriyle gösteriş yaptığı değerli vakitleri kısaltabilir. Bitkilerinize 2,5 santimetre kadar su vermeli ve gerekirse biraz daha sulama yapmalısınız. Sapın tabanının rengi atmaya başlarsa bir tarafını hemen kesebilirsiniz.
Işık
Gerberalar tam güneş altında güzelce serpilseler de aşırı sıcaklardan hoşlanmazlar. Yazları özellikle sıcak geçen (veya öğleden sonra havanın aşırı ısındığı) bir iklimde yaşıyorsanız gerberalarınızı öğleden sonra gölge alan bir yere koymalısınız. Çiçeklerinizi ayrıca ısıyı geri yansıtan, taş duvar ya da çiçeklik benzeri yerlerin yakınına da koymamalısınız.
Toprak
Jerberanızı organik madde bakımından zengin olan, iyi drene edilmiş bir toprakta yetiştirmeye başlayın. Bu bitkiler ayrıca pH seviyesi 5.5 ila 6.5 arasında seyreden toprakları tercih ederler. Daha yüksek seviyeler, yapraklarda sarı çizgiler şeklinde ortaya çıkan sarılık hastalığına sebebiyet verebilir. Buna ek olarak, pH seviyesi çok düşük olduğunda yaprakların üzerinde kara lekeler veya benekler oluşabilir.
Sulama
Gerberaların düzenli olarak, haftada yaklaşık 2,5 santim sulanmaları gerekir. Sulamayı yalnızca toprak yüzeyinin birkaç santimlik kısmı kuruduğunda gerçekleştirmelisiniz. Bu çiçekler ayrıca bahçede yeni yeni büyümeye başladıkları zamanlarda ya da sıcak ve kurak geçen dönemlerde daha sık su isterler. Bu bitkiyi kış boyunca fazla sulamamalısınız; zira kışı atlatmaya çalışan gerberalar durgunluk dönemine girer ve bu süreçte yalnızca ayda bir kere hafifçe sulanmaları gerekir.
Isı ve Nem
Jerberalar için ideal bölgeler ılıman iklimlerdir. Ne var ki, genellikle tek yıllık ya da saksı bitkileri olarak yetiştirildikleri soğuk bölgelerde kışın muhafaza edilmeleri gerekir. Bu çiçekler kışın havanın serin olmasını, 7-10 santigrat derece civarında seyretmesini tercih ederler. Dondurucu soğuklar bu bitkilere göre değildir. Buna ek olarak, gerberaların nem konusunda özel bir beklentileri olmaz.
Gübre
Gerberalarınızın ihtiyaç duyacağı gübre miktarı toprağınızın kalitesine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Çiçeklerin yaz boyunca açmaya devam etmelerini sağlamak için onları ayda bir defa suda çözünebilen bir gübreyle beslemeniz önerilir. Benzer şekilde, köklerin çevresine ayda bir defa organik gübre katmanız da mümkündür.
Gerbera Çiçeği Anlamı
Papatyagillerin en büyük türlerinden olan gerberaların anlamı renklerine göre değişiklik göstermektedir.
Sarı Gerbera: Duygu patlaması,
Turuncu Gerbera: Realistlik ve titizlik,
Kırmızı Gerbera: Dostluk ve samimiyet,
Pembe Gerbera: Arkadaşlık ve sevgi,
Fuşya Gerbera: Asalet,
Beyaz Gerbera: Masumiyet ve saflık anlamını ifade etmektedir.
Tohumdan Yetiştirme
Gerbera bitkilerinizi tohumdan yetiştirmeyi planlıyorsanız bu işleme evinizde, bölgenizdeki son dondan 12 ila 18 hafta kadar önce başlayabilirsiniz. Gerberalar başka bir yere dikim esnasında köklerine dokunulmasından hoşlanmadıkları için tohumları turbadan ya da kâğıttan yapılan saksılara ekmenizde yarar vardır. Bunun için, tohumları toprak karışımının altına gömmektense en üstüne doğru nazikçe bastırın. Ne de olsa, düzgün bir şekilde çimlenmek için tohumlarınız ışığa ihtiyaç duyacaktır.
Toprağı ve neredeyse yüzeye yerleştirmiş olduğunuz tohumları nemli tutmak adına saksınızı streç filmle ya da bir örtüyle kapatın. Tohumlarınızı mümkünse 21-24 santigrat derece civarı sıcaklığa sahip olan, sıcak ve güneşli bir yere koyun ve çimlenme için yaklaşık olarak iki ila dört hafta bekleyin.
Don tehlikesi tamamen geçtiğinde fidelerinizi dışarıya taşıyabilirsiniz. Yeterli derecede ışık alan, iyi drene edilmiş bir yer belirleyin ve fideleri, taç kısmı toprak çizgisinin 6,5 milimetre kadar üstünde kalacak şekilde toprağa yerleştirin.
Yaygın Görülen Haşereler ve Hastalıklar
Yaprak bitleri, beyaz sinekler, örümcek akarları ve kirpik kanatlı böceklerin tümü gerbera çiçeklerinin yapraklarından beslenirler. Bu haşereler bilhassa stres altındaki bitkileri gözlerine kestirirler. Bu nedenle, bitkilerinizi sağlıklı tutmaya ve herhangi bir sorun yaşama ihtimallerine karşı düzenli bir şekilde gözlemlemeye özen göstermelisiniz. Az sayıda haşereden kuvvetli bir püskürtücüyle su püskürterek kurtulabilirsiniz. Kalabalık istilacılar için ise böcek öldürücü sabunlardan ya da neem yağı gibi bitki bakımında tercih edilen doğal yağlardan yararlanmanızda fayda vardır.
Yaprak güveleri de gerberaların yapraklarına dadanan haşereler arasındadır. Üzerlerinde adeta tünel kazılmış olan hasarlı yaprakları derhal koparın. Külleme, kök boğazı çürüklüğü ve kök çürümesi toprakları mütemadiyen ıslak kalan bitkilerde görülebilir. Bu tür hastalıkları önlemek için bitkinizin toprağının iki sulama arasında kurumasını bekleyin; fakat çiçekleri solacakları ve strese girecekleri kadar uzun bir süre boyunca susuz da bırakmayın.
Gerberayı Çiçeklenmesi İçin Teşvik Etmenin Yolları
Tekrar tekrar açan pek çok çiçek gibi gerbera da budanmaktan ve solan kısımlarının koparılmasından hoşlanır. Bitkinin sağlıklı kalması için büyüme dönemi boyunca bakımının düzenli ve muntazam bir şekilde yapılması gerekir. Bu da, solmuş ya da hastalık kapmış yaprakların ve solmaya yüz tutmuş çiçeklerin budanmasını gerektirir.
Genellikle, bitki yetiştiricileri için budama bir sorun teşkil etmez; zira çoğu kişi gerberaları kesme çiçek bahçeleri için yetiştirmeyi tercih eder. Tercihiniz ne yönde olursa olsun, bitki saplarının solmaya başladığını fark ederseniz onları derhal yapraklarla kesiştikleri noktadan budamalısınız (solmakta olan filizin tohuma kaçmadan evvel budanması şarttır). Bölgenizde beklenen ilk dondan önce gerberalarınızı toprak seviyesinin 2,5 santim kadar üstünden budayın.
Gübreleme, bitkinizin sağlıklı bir şekilde çiçeklenmesi için elzem olan hususlardan bir diğeridir. Gübrelemeye yönelik temel ihtiyaçlarınız toprağınızın sağlık durumuna bağlı olsa da çoğu gerbera bitkisinin fosfor bakımından zengin olan ama az oranda nitrojen içeren bir karışımla iki haftada bir gübrelenmesi gerektiğini unutmayın.
Sıkça Sorulan Sorular
Gerbera Ev Ortamında Yetiştirilebilir mi?
Gerberaları evde tohumdan yetiştirmeye başlamak mümkün olsa da, bolca güneş ışığına ve verimli bir toprağa ihtiyaç duyuyor olmaları nedeniyle bu bitkilerin uzun vadede açık havada yetiştirilmeleri daha idealdir. Gerberalar bazen saksıda hediye edilebilirler; fakat bu durumda genellikle fazla dayanmaz ve tekrar tekrar çiçeklenmezler.
Gerbera Bakımı Kolay mıdır?
Gerberalara bahçede bakmak son derece kolaydır. Ne var ki, bu bitkileri sorunsuz bir şekilde yetiştirmeyi hedefliyorsanız su, ışık ve toprak ihtiyaçları konusunda az da olsa dikkatli olmanızda yarar vardır.
Gerbera ve Krizantem Arasında Ne Fark Vardır?
Tomurcukları görünüş olarak epey benzer olsa da bu iki bitki arasında bazı temel farklar mevcuttur. Krizantem, serada yetiştirilen, Avrupa’da ve Japonya’da doğal olarak yetişen bitkilerden melezlenen, hibrit bir türdür. Krizantemler gerberalardan daha erken çiçeklenir ve onlardan daha az bakım gerektirirler.
