Karagözlü Suzan sarmaşığı (Thunbergia alata) bahçelerde, askılı sepetlerde sık sık tercih edilen bir bitkidir. Bu çiçekli sarmaşık, büyüleyici olduğu kadar zahmetsizdir de. Bu güzel bitkinin uzaktan papatyaları andıran, tek renkli beş taç yapraktan oluşan çiçeklerinin orta kısmı kahverengimsi-mor renktedir. Bitkinin orta kısmındaki yeşil yapraklar biraz kalındır ve birbirlerine dönük şekilde büyürler. Bu yapraklar kalp biçimine de sahip olabilir, mızrağı andıran, ok işaretine benzer bir biçime de.
Anavatanı Doğu Afrika olan bu sarmaşık tropik iklimlerde çok yıllık bir bitki olarak yetiştirilmektedir. Karagözlü Suzan sarmaşığınızı evinizin dışında büyütmeyi planlıyorsanız bu bitkinin yaşadığınız bölgede yayılıcı özellik göstermediğinden emin olmak için yerel uzmanlara danışabilirsiniz.
Çabucak büyüyebilen bu eşsiz sarmaşığın ilkbaharda, toprak ısındıktan sonra dikilmesi idealdir. Daha ziyade yıllık bir bitki olarak yetiştirilen Karagözlü Suzan’ın boyu, tek bir büyüme döneminde 2,5 metreye kadar uzayabilir.
Karagözlü Suzan Sarmaşığı Bakımı
Bu sarmaşıklar kendilerini en yakın destek direğine dolarlar veya saksıların köşelerinin üst kısımlarından zarafetle süzülürler. Askılı sepetler için ideal olan bu bitkiler duvarlardan ya da yükseltilmiş çiçek tarhlarından da aynı şekilde zarafetle süzülebilirler. Bir kafes ya da metal çit, sarmaşıklarınızı, bitkilerle doldurduğunuz duvarınıza sarmak için iyi bir seçenek olabilir. Ne var ki, bu bitkiler hemen her şeyin üstünden tırmanabilirler. Bu bir posta kutusu direği de olabilir, yaşlı bir ağacın çotuğu da. Karagözlü Suzan sarmaşıkları mayıs ayından sonbahara kadar tekrar tekrar çiçeklenirler ve çiçeklenmeyi sürdürmeleri için ölü kısımlarının koparılmasına gerek de yoktur.
Çabucak ve yayılarak büyüdükleri için Karagözlü Suzan sarmaşıkları yakınlarındaki çiçeklerin üstünü kapatabilirler. Bundan dolayı da genellikle tek başlarına büyütülürler. Bununla birlikte, bir Karagözlü Suzan sarmaşığını, iç içe geçebileceği bir başka sarmaşıkla birlikte de büyütebilirsiniz. Gündüzsefası çiçekleri genellikle bu amaçla kullanılır. Özellikle de mor renkli çeşitleri, hoş bir renk kombinasyonu yaratmak için bire birdir. Mor sümbül fasulyesi de bir başka ideal seçenektir.
Işık
Sarmaşığınızı tam gün güneş alabileceği bir yerde, yani, çoğu zaman günde en az altı saat boyunca doğrudan güneş ışığı alabileceği bir yerde büyütürseniz bitkinin kendisi sağlıklı olacağı gibi çiçekleri de bol ve sağlıklı açacaktır. Sıcak ve kurak iklimlerde ise bitkinin öğleden sonra kısmen de olsa gölge alan yerlerde büyütülmesi tavsiye edilir.
Toprak
Karagözlü Suzan sarmaşığı organik madde bakımından zengin ve verimli, toprak pH’ı ağırlıklı olarak nötr olan, iyi drene edilmiş toprakları sever. Dikim yapmadan önce toprağınıza beş-altı santim kalınlıkta organik gübre katmanız da yararlı olabilir.
Sulama
Bu sarmaşıklar sırılsıklam topraklarda kalmayı sevmeseler de sıcak ve kurak ortamları da sevmezler. Bu nedenle, toprağı orta derecede nemli tutmanızda yarar vardır. Bitkilerin tabanının etrafını malçlamak da kökleri serin ve nemli tutmaya yardımcı olacaktır.
Isı ve Nem
Bu sarmaşık türü yalnızca 10-11. dayanıklılık kuşaklarında gönül rahatlığıyla çok yıllık olarak yetiştirilebilir. Bu nedenle, soğuk bölgelerde, bir yıllık olarak yetiştirilirler (tek bir büyüme sezonunun ardından bahçeden çıkarılırlar). Bununla birlikte, Karagözlü Suzan sarmaşıkları teknik olarak çok yıllık bitkiler olduklarından (her yıl yenilenirler), onlar için belirlenen dayanıklılık kuşaklarının dışında yaşıyorsanız onları bir saksıya koyup kış geldiğinde içeri taşıyabilirsiniz. Ev ortamında büyüyen Karagözlü Suzan sarmaşıkları bol miktarda güneş ışığı aldıkları ve hava sıcaklığı 15 santigrat derecenin altına düşmediği sürece kışın da açabilirler.
Nem bu bitkiler için genellikle sorun teşkil etmez. Ne var ki, aşırı kurak şartlar altında zorlanacaklarından topraklarının nemli kaldığından emin olmanız gerekir.
Gübre
Karagözlü Suzan sarmaşıkları çabuk büyüyüp yaz boyunca tekrar tekrar açarlar. Bu da, çok fazla enerji harcadıkları anlamını taşır. Dolayısıyla, bu bitkilerin sorunsuzca büyümelerini sağlamak için onları, 4-6 haftada bir, üç elementi de ihtiva eden eksiksiz bir gübreyle az da olsa beslemelisiniz. Dış mekânlarda ya da ev ortamında büyüyen saksı bitkilerinin ise çiçeklenme dönemlerinde 2-3 haftada bir beslenmeleri gerekir.
Karagözlü Suzan Sarmaşığı Türleri
Bitkinizi bir çiçek tarhından/seradan satın almak istediğinizde buralarda sadece turuncu veya sarı etiketli sarmaşıklar bulmanız olasıdır. Ne var ki, topraktan satın aldığınız zaman çok daha fazla çeşitle karşılaşırsınız. İşte, bu sarmaşıklardan bazıları:
- “Angel Wings”: Hafif kokulu beyaz çiçekleri vardır.
- “African Sunset”: Çarpıcı güzellikteki, bordo tonları sergileyen orta kısmı, kırmızı, fildişi rengi ve kayısı ve somon renklerinin koyu tonlarıyla çevrelenmiştir.
- “Spanish Eyes”: Şeftali ve kayısı renklerinin ender bulunan pastel tonlarını sergiler.
- “Superstar Orange”: Orta kısmı siyah olan bu türün klasik, turuncu renkli taçyaprakları vardır.
- “Susie Mix”: Sarı, turuncu ve beyaz renkte çiçekler açar.
Tohumdan Yetiştirme
Saksıda yetiştirilen bitkileri çiçek tarhlarında/seralarda bulmak oldukça kolaydır; fakat Karagözlü Suzan sarmaşığını tohumdan yetiştirmek de öyledir! Tohumlar hayli pahalı olabilir; ama bunun nedeni, bu bitkinin tohumunu toplamanın zor olmasıdır. Tohumlarınızı son don tarihinden altı ila sekiz hafta önce ev ortamında yetiştirmeye başlayabilir veya don tehlikesi geçtikten sonra doğrudan bahçeye de ekebilirsiniz. İri ve sert olanları ekmeden önce bir-iki günlüğüne suya yatırabilirsiniz.
Karagözlü Suzan sarmaşıkları köklerine dokunulmasından çok hoşlanmazlar. Bu nedenle, tohumunuz için, fideyle birlikte dikildiğinde biyolojik olarak ayrışacak turba ya da karton saksılar tercih etmeniz yararlı olabilir. Tohumları yaklaşık 6,5 mm derinliğe ekin ve iki-üç hafta boyunca çimlenmelerini bekleyin.
Yaygın Görülen Haşereler ve Hastalıklar
Karagözlü Suzan sarmaşığının özellikle de bolca güneş, su ve hava sirkülasyonu takviyesi aldığı sürece pek fazla sorunu olmaz. Bununla birlikte, bilhassa sıcak havalarda ya da kuru sıcakta bitki içeri alındığında beyaz sinek ve örümcek akarı istilalarına rastlanabilir. Bitkinizin üzerinde küçük haşereler olup olmadığına ve yapraklarının ve gövdesinin hasara uğrayıp uğramadığına bakın. Haşere istilası durumunda bitkinize derhal böcek öldürücü sabun püskürtün.
