“Taş kaktüs” olarak da bilinen Lithops (Lithops spp.) alışılmadık bir görsel şölen yaratan, zamanla çakıl taşını andıran bir görünüme bürünen, son derece ilginç, küçük bir sukulent türüdür. Bu eşsiz bitkiler aşırı derecede yavaş bir şekilde, toprağı sararak büyürler. Dikim için ideal zaman ilkbahar veya sonbahar aylarıdır; zira bu bitkiler kavurucu yaz aylarında ve kış aylarında durgunluk dönemine girerler ve aktif olarak büyümezler.
Bu cinste yer alan bitkilerin üzerindeki bir çift kalın yaprağa toprağın hemen üstünde yok denecek kadar az sap eşlik eder. Toprağın altında ise gövdeleri ve epey uzun kökleri bulunur. İlkbaharda yeni yapraklar belirir ve eski yapraklar kuruyup dökülür. Buna ek olarak, bu cinse ait olan tüm türlerin papatyaları andıran çiçekleri vardır. Bu çiçekler, genellikle sonbahar veya kış aylarında yaprakların arasından başlarını uzatırlar.
Lithops Bakımı
Lithops, emsalsiz görünüşü nedeniyle oldukça enteresan bir bitki sayılır. Bu bitkilerin bakımı da son derece kolaydır. Ne var ki, onları yetiştirirken iyi bir sonuç elde etmek için çevresel koşulları düzgünce ayarlamanız ve bazı ihtiyaçlarına riayet etmeniz gerekir.
Bu bitkiler bolca ışık isterler. Bu da şayet onları evde yetiştirmeyi düşünüyorsanız fakat aydınlık bir pencereniz yoksa yapay bir ışık kaynağı edinmeniz gerekeceği anlamını taşır. Dahası, muntazam sulama, yaşayan taş çiçeğinin bakımıyla ilgili muhtemelen en hayati öneme sahip unsurdur. Bu bitkiler kuraklığa karşı son derece dirençlidirler ve fazla sulama, özellikle de çürümeye veya mantar hastalıklarına yol açması halinde onları çabucak öldürüverir. Neyse ki, Lithops pek fazla hastalığa ya da haşereye yatkın değildir. Anlayacağınız, onu kendi haline bırakmanız durumunda güzelce serpilme potansiyeline sahiptir. Esasında, yılın hemen hemen yarısında bitkilerinize, sağlıklı olup olmadıklarından emin olmak adına onları gözlemlemek haricinde pek fazla müdahalede bulunmanız bile gerekmez.
Işık
Yaşayan taş çiçekleri yıl boyunca tam güneş isterler. Bu da, çoğu zaman günde en az altı saat boyunca güneş almaları gerektiği anlamına gelir. Onlara kapalı ortamda bakacaksanız en aydınlık ve tercihen güney veya doğu cepheli bir pencerenin kenarı ideal olacaktır. Yetersiz ışık bu bitkinin yapraklarının gereğinden fazla uzamasına ve renginin solmasına neden olabilir.
Toprak
Bu bitkiler iyi drene edilmiş, kumlu toprakları severler. Kaktüsler için özel olarak formüle edilmiş bir toprak karışımı onlar için idealdir.
Sulama
Lithops bitkileri doğal habitatlarında almaları gereken yağış miktarını taklit edecek seviyede, mevsimsel olarak sulanmalıdırlar. Bitkiniz kışın durgunluğa girdiğinde sulama yapmanız gerekmez. Ardından, ilkbaharda yapraklar belirmeye başlayınca, toprak her kuruduğunda bitkinizi hafifçe nemlendirecek şekilde sulayabilirsiniz. Bir başka durgunluk dönemi olan yaz aylarında sulama yapmayı kesebilirsiniz. Sonbaharda ise bitkiniz çiçeklenmeye hazır hale gelmeden hemen önce sulamaya kaldığınız yerden devam etmelisiniz. Bitkiniz durgunluk dönemindeyken yapraklar tamamen kuruyup büzülmeye başlarsa onları canlandırmak için çok az miktarda sulamanızda sakınca yoktur.
Isı ve Nem
Yaşayan taş çiçeği sıcaklığa karşı son derece toleranslıdır ve 10 santigrat dereceye kadar düşen sıcaklıklarla da başa çıkabilir. 18-26 santigrat derece arasında seyreden tipik oda sıcaklıklarına hayır demez. Toprağı uzun süreliğine nemli kalmadığı ve yeterli hava akımına maruz kaldığı sürece bu bitki nemi sorun etmez.
Gübre
Yaşayan taş çiçekleri verimli olmayan topraklarda doğal olarak yetişirler ve pek iştahlı sayılmazlar. Bu nedenle, gübreleme genellikle gerekli değildir.
Saksıya Dikme ve Saksı Değişimi
Bu bitkilerin boyu toprağın yalnızca 2,5 santim kadar üstüne çıkabilse de onları 8-12 santim derinliğinde bir saksıya dikmenizde yarar vardır. Bunun nedeni, bu bitkilerin toprağın epey altına ulaşabilen, uzun kazık kökleri olmasıdır. Saksılarında geniş drenaj delikleri bulunması da aynı derecede önemlidir. Toprak saksı ideal olacaktır; zira fazla nemi kolayca dışarı atabilir.
Yaşayan taş çiçekleri aşırı derecede yavaş büyüdüklerinden saksılarını muhtemelen yıllarca değiştirmeniz gerekmez. Bir saksıya birkaç tanesini diktiyseniz ve bir müddet sonra saksı sıkış tıkış hale gelirse yeni bir saksıya almak istediğiniz her bitkiyi dikkatlice kazıp çıkarmalı ve köklerini bir arada tutmalısınız. Ardından, bitkiyi köklerinin uzunluğunu birazcık aşacak kadar derin olan yeni bir saksıya alabilir ve içini, kaktüsler için hazırlanmış olan taze bir toprak karışımıyla doldurabilirsiniz.
Lithops Türleri
Lithops sukulentinin düzinelerce türü ve çeşidi vardır:
- Lithops julii: Bu türün kahverengi benekli, pembemsi-gri renkte yaprakları vardır.
- Lithops gracilidelineata: Bu türün soluk gri-beyaz yapraklarının üzerinde, küçük yarıkları andıran kahverengi benekler vardır.
- Lithops lesliei:Toprağın üstünde neredeyse hiç sapı bulunmayan bu sukulentin yeşil, pembe, turuncu, gri ve kahverengi benekleri onu eşsiz kılar.
- Lithops marmorata: Bu bitkinin pürüzsüz gri-yeşil renkli yapraklarının üzerinde damarlı, mermeri arındıran desenler göze çarpar.
