Rocktrompet olarak da bilinen Mandevilla, özellikle tropikal iklimlerde yetişen çiçekli, gösterişli bir asma cinsidir. Çiçekleri beş yapraklıdır ve oldukça hoş kokar. Pembe, kırmızı, beyaz ve sarı; mandevillaların klasik renklerindendir. Yaprakları ise genellikle parlak yeşildir.
Genellikle yaz aylarında çiçek açarlar ve sonbahara kadar uzarlar, ancak ılık iklimlerde yıl boyunca çiçek açabilirler. Bazı mandevilla türleri daha küçük ve daha bol çiçek açarken; bazıları daha az ve daha büyük çiçek açar.
Mandevilla, Türkiye’nin ılıman bölgelerinde uzun ömürlü olarak yetiştirilebilir. Don olaylarının görüldüğü yerlerde ise genellikle bir yıl yaşarlar.
Bu hızlı büyüyen asmalar sıcaklık yükseldiğinde ve don tehlikesi geçtikten sonra -ilkbaharın ortasından sonuna kadar olan dönemde- dikilmelidir.
Mandevilla Bakımı
Mandevillaların bakımı, yetiştirme koşullarına uygun davranıldığı sürece oldukça kolaydır. Mandevillalar; ışığı, sıcaklığı ve nemi severler. Bu nedenle, toprak kurumaya başladığında sulamayı unutmamalısınız.
Bu asmalarda daha yoğun bir büyüme alışkanlığını teşvik etmek istiyorsanız, ilkbaharın başlarında saplarını sıkıştırabilirsiniz. Sarmaşık olarak büyümelerini istiyorsanız onlara tırmanabilecekleri bir kafes veya başka bir alan sağlamalısınız. Bu arada, mandevillaların asılı sepetlerde harika göründüğünü de söylemeden edemeyeceğiz.
Işık
Bu sarmaşıklar güneşe bayılır. Günde en az 6 saat, doğrudan ışık alırlarsa, rahatça büyür ve çiçek açarlar. Ancak güneşi sevmeleri, sürekli güneş istedikleri anlamına gelmiyor. Özellikle yaz mevsiminin kavurucu sıcaklarında, öğlen güneşinden korunmak onlara iyi gelebilir.
Toprak
Mandevilla sarmaşıkları, bol miktarda organik madde karıştırılmış kumlu, iyi drene olan toprağa ihtiyaç duyar. Turba yosunu, kum ve yaprak küfü karışımı onlar için faydalıdır. pH olarak hafif asidik ya da nötr toprak en iyi seçimdir, ancak bitki hafif alkali toprağı da tolere edebilir.
Sulama
Birçok çiçekli bitkinin aksine, mandevillalar bir miktar kuruluğa dayanabilir. Aynı zamanda, tutarlı bir nem seviyesini tercih ederler, bu nedenle toprağı nemli tutmayı ama ıslak bırakmamayı hedefleyin. Toprağın nemi çekmesine fırsat vermek için bitkiyi yavaşça sulayın. Haşereleri yok etmek ve bitkinin etrafındaki nemi yükseltmek için yapraklara su püskürtün.
Sıcaklık ve Nem
Mandevilla bakımında orta derece sıcaklıklar ve yüksek nem önemlidir. Mandevilla’nın dışarıya dikilmesi için sıcaklıklar gün boyunca 15; geceleri ise 10 dereceden düşük olmamalıdır. Kuru bir iklimde yaşıyorsanız, bitkilerinize düzenli olarak su püskürtmek, nem seviyelerinin yüksek tutulmasına yardımcı olacaktır.
Gübre
Yavaş salınımlı bir gübre ile asmanızı ilkbaharda gübreleyebilirsiniz. Ayrıca, ilkbahardan sonbahara kadar iki haftada bir orta güçte sıvı gübre de kullanabilirsiniz. Toprağa biraz kompost karıştırmak da mandevillanıza iyi gelecektir.
Mandevilla Çeşitleri
Mandevilla cinsi içinde 100’den fazla tür vardır. Dış mekanlarda kullanılmak için en popüler olanlardan bazıları şunlardır:
Mandevilla sanderi: “Brezilya yasemini” olarak da bilinen bu mandevilla türü oldukça hızlı büyür 4,5 metreye ulaşabilir. Odunsu bir gövdeye ve büyük, pembe-kırmızı çiçeklere sahiptir.
Beyaz dipladenya: “Beyaz mandevilla” olarak da bilinen bu tür, narin beyaz çiçekleri ile dikkat çeker. Boyları ve yayılmaları genellikle 1 ila 3 metre arasındadır.
Mandevilla laxa: Genellikle “Şili yasemini” olarak bilinen bu mandevilla türü, 6 metre yüksekliğe ulaşabililir. Yoğun kokulu beyaz çiçekleri vardır.
Budama
Bu bol çiçekli bitkiyi korumak için yılda en az bir kez, mandevilla sarmaşıklarının budanması önerilir. Kış veya ilkbaharın başları, mandevillayı budamak için ideal zamanlardır. Üzerinde çiçeklerin bulunduğu bir mandevillayı budamak, potansiyel tomurcukların da budanması anlamına gelebilir. Bu nedenle budamaya geç kalınmamalıdır.
Genel bir kural olarak, bir seferde bitkinin kütlesinin üçte birinden fazlasını kesmemelisiniz. Hastalıklı veya hasarlı dalların yanı sıra bitkiye istemediğiniz şekli veren dalları da kesebilirsiniz. Bunu yapmak için, önce bitkiyi iyice sulayın, böylece nemlenir ve budamanız nedeniyle fazla hasar almaz.
Mandevilla’nın Çoğaltılması
Mandevilla çiçeği çelik yöntemiyle ya da tohumla çoğaltılabilmektedir. En kolayı tohumdan çoğaltmaktır. Mandevilla tohumlarını 12 saat kadar suda beklettikten daha sonra hafif nemli ve yukarıda belirttiğimiz gibi uygun bir toprağa dikebilirsiniz.
Mandevillayı Saksıya Ekme ve Saksı Değiştirme
Mandevilla bitkinizi ilk defa saksıya ekecekseniz, çok büyük bir saksı seçmemelisiniz. Çünkü bu, bitkinin kök üretmek için çok fazla enerji harcamasına neden olabilir.
Kök çürümesini önlemek için saksınızda geniş drenaj delikleri bulunmalıdır.
Bitkinizin kökleri drenaj deliklerinden dışarı çıkmaya başlaması, saksı değiştirme zamanının geldiğini gösterir.
Mandevilla hızlı büyüyen bitkilerdendir, muhtemelen ilkbaharda yıllık olarak değiştirmeniz gerekecektir. Bunu yaparken bitkinizin kökünü nazikçe eski kaptan nazikçe çıkarın, yeni ve daha büyük bir saksıya koyun ve etrafını taze toprak ve suyla doldurun.
Yaygın Hastalıklar
Mandevilla bitkilerinin genellikle hastalıklarla ilgili ciddi sorunları yoktur. Ancak kırmızı örümcek akarlarını, pulları, beyaz sinekleri ve yaprak bitlerini kendilerine çekebilirler. Bitkilerinizin üzerinde hareket eden küçük böcekleri fark edebilir veya yapraklarda hasar ve renk değişikliği görebilirsiniz. Bir istila varsa, tüm enfeksiyon belirtileri geçene kadar sürekli olarak böcek öldürücü sabun veya neem yağı kullanabilirsiniz.
Mandevilla’yı Çiçeklendirme
Mandevillanızın her yaz çiçek açmasını istiyorsanız yerine getirmeniz gereken birkaç koşul vardır. Her şeyden önce, mandevillanızın bol bol tomurcuk üretebilmesi için bol miktarda ışığa ihtiyacı vardır. Çevrenizde günde 6 ila 8 saat güneş ışığı alan bir yer yoksa, gün içinde hareket ettirip güneşe koyabilmeniz için mandevillayı bir saksıya dikmeniz gerekir.
Mandevillanızın çiçek açması için uygun gübreleme de önemlidir. Bitkiyi büyüme mevsimi boyunca her iki ila üç haftada bir fosfor oranı yüksek bir gübreyle besleyebilirsiniz. Özellikle kuru bir iklimde yaşıyorsanız ve sık sulama yapıyorsanız, gübre topraktan daha hızlı ayrılacağı için iki haftada bir gübreleme yapmanız önerilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Mandevillanın Bakımı Kolay mı?
Mandevillanın bakımı oldukça kolaydır, ancak tam potansiyellerine kadar çiçek açtıklarından emin olmak için dikkat etmeniz gerekir.
Mandevilla Ne Kadar Hızlı Büyür?
Mandevilla sarmaşıkları oldukça üretkendir, her mevsim hızla büyüyecektir. Bu nedenle, yıllık budama da önemlidir.
Mandevilla Evde Büyüyebilir mi?
Soğuk bir bölgede yaşıyorsanız mandevillanızı kış aylarında evinize taşıyabilirsiniz. Bununla birlikte, bitkinin tam zamanlı olarak evde yetiştirilmesi önerilmez.
