Neler Kompostlanabilir – Neler Kompostlanamaz?

Kompostlama yani malzemeleri bir çeşit gübreye dönüştürme süreci hem eviniz hem de çevre için harika bir alışkanlıktır. Yemek artıkları ve bahçe atıkları, yıllık olarak çöpe attığımız şeylerin yüzde 30’undan fazlasını oluşturmaktadır ve bu “çöpün” çoğundan aslında kompost olarak daha iyi faydalanılabilir.

Kompost çöpüne neyin atılmasının güvenli olduğunu (ve neyin dışarıda kalması gerektiğini) bilmek bazen kafa karıştırıcı olabilir. İyi bir kompost kombinasyonunu neyin oluşturduğunu, evinizden neler ekleyebileceğinizi ve geleneksel çöp olarak neleri atmanız gerektiğini öğrenmek için lütfen okumaya devam edin.

Kompost Nedir?

En temel anlamıyla kompostlama, organik maddelerin doğal olarak parçalanarak değerli gübreye dönüştürülmesi sürecidir. Başarılı olmak için kompost uzmanları, kompostun tüm “harmanlarının” üç bileşen içermesini tavsiye eder. Bunlar kahverengi malzeme, yeşil malzeme ve sudur.

Kahverengi malzemeler arasında ağaç dalları, kâğıt ve karton gibi malzemeler vardır, temelde kuru veya odunsu her şey olabilir. Çoğu durumda, “kahverengi” kategorideki malzemeler doğal olarak kahverengi olacaktır, ancak bu kuralın kesinlikle istisnaları vardır. Kahverengi malzeme, komposttaki faydalı mikroplar için enerji sağlayan karbon içerir.

Yeşil malzemeler, büyük olasılıkla yakın zamanda büyümüş olan ve bir miktar nem içeren doğal atık ürünleri ifade eder. Bunlar arasında meyve ve sebze atıkları ve kırpılmış çim gibi malzemeler olabilir, ancak kahve telvesi gibi malzemeler de yeşil malzeme olarak kabul edilir.

Çoğu durumda yeşil ürünleriniz, kompost karışımınıza uygun parçalanma için gereken yeterli miktarda nemi sağlayacaktır, ancak kompostun kurumaması için kuru havalarda biraz su eklemek gerekebilir.

Bazı uzmanlar, bu konudaki görüşleri değişiklik gösterse de, yaklaşık 2 birim kahverengi malzemeye 1 birim yeşil malzeme önermektedir. Karışımınızın kokmaya başladığını fark ederseniz, daha fazla kahverengi malzeme ekleyebilirsiniz.

Kompostlanabilen ve Kompostlanmaması Gereken Malzemeler

Kompostlanmaması Gerekenler

Kompost yapabileceğiniz malzemeler için fırsatlar (neredeyse) sonsuz olsa da, sonuçta başarılı ve güvenli bir gübre elde etmek istiyorsanız, kompost malzemelerin dışında bırakmanız gereken (örneğin kesinlikle plastik gibi) birkaç tür malzeme vardır.

Et ve Balık

En büyük kategorilerden biri hayvansal yan ürünler yani et, balık, yumurta, süt ürünleri ve kümes hayvanları ürünleridir. Bunun gibi hayvansal yan ürünlerin kompost için uygun olduğunu düşünebilirsiniz, ancak bunlar aslında bakteri üretebilir, koku sorunlarına neden olabilir ve fareler gibi haşerelere neden olabilir.

Süt Ürünleri, Sıvı Yağlar ve Katı Yağlar

Süt, ekşi krema, yoğurt, peynir ve tereyağı gibi süt ürünleri haşereleri de cezbettikleri için kompostlanmamalıdır. Aynı şey sıvı ve katı yağlar için de geçerlidir. Çok fazla süt veya yağ içeren işlenmiş gıdalar da dâhil edilememelidir.

Kömür ve Mangal Kömürü Külü

Kompostlama ile nihai hedefiniz bitkileriniz için kullanılabilir bir gübre üretmekse, neleri kompostlayabileceğinizi ve bitkilerinize verebileceği potansiyel zararı da dikkatlice düşünmelisiniz. Kömür veya mangal kömürü külü gibi malzemeler bitkilere zararlı maddeler içerebilir ve bu durum, gübrenizi kullanmaya başladığınızda sebze bahçenizin ölmesine neden olabilir.

Siyah Ceviz Ağaçlarından Kaynaklanan Atık

Aynı kural, siyah ceviz ağaçlarından elde edilen yapraklar veya dallar için de geçerlidir, çünkü bunlar biber, patates ve domates gibi birçok bitkiye zarar verdiği bilinen juglon toksini içerirler.

Böcek İlacı Uygulanmış Bitkiler veya Ağaçlar

Daha önce böcek ilacı uygulanmış bitkilerden yapılan budama atıklarından da kaçınılmalıdır.

Hastalanmış veya Böcekli Bitkiler

Mantarları ve bakterileri öldürmek için bir kompost yığınının en az birkaç gün boyunca 60°C ile 62°C dereceye ulaşması gerekir. Bu ise evdeki bir kompost kutusu için uygun değildir, yani haşereler ve patojenler hayatta kalabilir.

Tohuma Kaçmış Yabani Otlar

Bu tür yabani otlar da yine yüksek bir sıcaklık elde edilmedikçe hayatta kalabilir. Dolayısıyla bir sonraki mahsulünüz üzerine muhtemelen yabani ot ekmek istemezsiniz.

Köpek veya Kedi Dışkısı

Evcil hayvanların atıkları, insan hastalıklarına neden olabilecek bakteri ve parazitler açısından kompostu tehlikeli hale getirebilir. Örneğin kedi dışkısı ve kumu, toksoplazmaya neden olan organizmayı taşır. Bu hastalık, doğmamış bir çocuğa ciddi şekilde zarar verebileceğinden hamile kadınlar için özel bir endişe kaynağıdır.

Aynı şekilde etrafta dolaşan evcil hayvanları veya küçük çocukları olan evler de, neyi kompost ettiklerini dikkatlice düşünmelidir, aksi halde meraklı bir köpek veya yeni yürümeye başlayan bir çocuk kompost yığını içine girebilir. Kompost kutunuzdaki çoğu mazleme zarar vermezken, parazit veya diğer bakterileri içerebilen malzemeler zararlı olabilir.

Kolaylık Önemlidir

Kompost yaparken başarıyı yakalamak söz konusu olduğunda, kompostlama için “en iyi” malzemeler, kompostlamayı hatırlayacağınız şeylerdir. Belki de bu, yemek artıklarınızı her yemekten sonra kompostlarken büyük başarı elde edeceğiniz anlamına gelir, ancak evin etrafındaki diğer eşyalarla belki de pek başarı sağlayamazsınız, yine de bu bir sorun değildir. Küçük adımlar bile büyük bir etki yaratabilir.

İyi bir kahverengi-yeşil malzeme oranını korumak için elinizden gelenin en iyisini yapın ve çabalarınızın uzun vadede buna değeceğine güvenin.